Budujemy specjalistyczny gabinet rehabilitacyjny dla dzieci z FAS i/lub traumą. Gabinet będzie oferował sesje dla dzieci oraz ich opiekunów, które będą oparte o wykorzystanie efektów terapii hiperbarycznej oraz EMDR.
1. EMDR
Terapia EMDR to akronim słów jej angielskiej nazwy Eye Movement Desensitisation and Reprocessing, co na język polski można przetłumaczyć jako „Terapia odwrażliwiania za pomocą ruchu gałek ocznych”.
EMDR jest stosunkową młodą, acz szeroko już zbadaną, skuteczną metodą psychoterapii, która pomaga ludziom odzyskać siły po traumie i innych niepokojących doświadczeniach życiowych, w tym PTSD (Post Traumatic Stress Disorder), lęku, depresji i zaburzeniach lękowych.
Polega na wywołaniu u pacjenta powtarzalnej, określonej sekwencji ruchu gałek ocznych. Szybkie i powtarzające się ruchy oczami obniżają poziom lęku u osób, które doświadczyły traumatycznych wydarzeń
Ruch gałek stymuluje mózg do przetwarzania informacji w sposób powodujący spadek napięcia i poziomu
oddziaływania przeżyć traumatycznych u dziecka.
EMDR oparta jest na założeniu, że objawy traumy powstają w wyniku zablokowania systemu przetwarzania informacji, a co za tym idzie – nieprzetworzenia wspomnień dotyczących negatywnego wydarzenia.
Terapia EMDR nie powoduje tego, że zapomina się przykre zdarzenie z przeszłości, lecz nadaje mu się inne
znaczenie. Ludzki mózg po doświadczeniu skrajnie trudnej sytuacji staje się nadmiernie obciążony, co utrudnia mu dostęp do skutecznych sposobów radzenia sobie. Traumatyczne wydarzenie nie zostaje wystarczająco przetworzone, ulega wyizolowaniu i utrwaleniu w niezmienionej emocjonalnej formie. Dysfunkcjonalnie przechowywane wspomnienia odpowiedzialne są za nieprzystosowawcze reakcje w
przyszłości. W związku z tym doświadcza się stałego przeżywania towarzyszących mu negatywnych uczuć.
Ruch gałek ocznych wywoływany jest przez urządzenie generujące sygnał świetlny i/lub terapeuty. Pacjent
wodząc oczami za obiektem wprawia swoje gałki oczne w pożądany zakres ruchu.
Efektywność EMDR
Po przeprowadzeniu kilkunastoletnich badań i eksperymentów z zastosowaniem EMDR można z całą pewnością mówić o dużej skuteczności tej metody w redukcji symptomów traumy.
EMDR jest powszechnie uważana za jedną z najlepszych metod leczenia zespołu stresu pourazowego (PTSD) i została uznana za skuteczną terapię przez wiele uznanych organizacji, m.in.
– Światowa Organizacja Zdrowia (World Health Organization) WHO
– Brytyjski Narodowy Instytut Doskonalenia Zdrowia i Opieki (National Institute Health and Care Excellence) (2018)
– Departament Spraw Weteranów i Departament Obrony Stanów Zjednoczonych
I wiele innych m.in:
• Zespół wsparcia efektywnego gospodarowania zasobami klinicznymi (CREST) Departamentu Zdrowia Irlandii Północnej
• Holenderski Komitet Sterujący ds. Opieki Zdrowotnej
• Francuski Haute Autorite de Sante (Francuski Krajowy Urząd Zdrowia)
• INSERM (Francuski Narodowy Instytut Zdrowia i Badań Medycznych)
• Izraelska Narodowa Rada ds. Zdrowia Psychicznego
• Departament Zdrowia Wielkiej Brytanii
• Wiele innych międzynarodowych szkół zdrowotnych i rządowych
Obszerna bibliografia badań EMDR z krótkimi ich opisami dotyczącymi zakresu recenzowanych artykułów na temat EMDR, w tym metaanalizy, randomizowane badania oraz przegląd modeli leczenia jest dostępna pod podanym adresem : .
Wybrane konkluzje z przywołanych w bibliografii badań i raportów:
„EMDR jest zalecany jako skuteczny sposób leczenia urazów” – American Psychiatric Association (2004)
„Najlepsze dowody skuteczności odnotowano w przypadku EMDR” Departament Zdrowia Wielkiej Brytanii (2001)
„Terapie CBT skoncentrowane na traumie i EMDR to jedyne psychoterapie zalecane dla dzieci, młodzieży i dorosłych z PTSD” „ Światowa Organizacja Zdrowia (2013). Wytyczne dotyczące zarządzania warunkami, które są związane ze stresem.”
„Dalsza ocena, finansowana przez Kaiser Permanente, wskazuje na stosunkowo niewielką liczbę sesji EMDR skutkuje znacznymi korzyściami, które utrzymują się w czasie”, Marcus, S., Marquis, P. i Sakai, C. (2004). Obserwacja trzymiesięczna i 6-miesięczna leczenia PTSD EMDR w ośrodku HMO. International Journal of Stress Managment, 11, 195–208
Do dziś z metody z sukcesem skorzystały już ponad 2 miliony ludzi. Skuteczność EMDR u osób cierpiących z powodu mniejszych i większych traum jest potwierdzona klinicznie.
Mimo, że w Polsce metoda ta cieszy się coraz większą akceptacją i popularnością, wciąż jest mała wiedza na temat skuteczności tej metody.
Typowa sesja terapeutyczna EMDR trwa od 50 do 90 minut. Pacjent najczęściej przechodzi od 8 do 12 sesji. Terapia EMDR może być stosowana w ramach standardowej terapii rozmową, jako terapia wspomagająca z oddzielnym terapeutą lub jako terapia sama w sobie.
Podczas badań, już po sześciu 50-minutowych sesjach EMDR, symptomy charakterystyczne dla PTSD wyeliminowano u 100% osób, które doświadczyły pojedynczego traumatycznego zdarzenia i u 77%, które przeżyły ich wiele. Uważa się, że charakterystyczny dla tego podejścia brak konieczności konfrontowania się z ujawnianymi zwykle w terapii konwersacyjnej szczegółami bolesnych wspomnień nie prowadzi do ponownej traumatyzacji.
Badania pokazują, że za pomocą EMDR możliwe jest obniżenie wywołanego traumatycznym doświadczeniem niepokoju znacznie szybciej i skuteczniej niż przy zastosowaniu samej terapii konwersacyjnej.
2. Terapia tlenowa ( HBOT- Hyperbaric Oxygen Treatment)
Terapia tlenowa HBOT jest przeprowadzana w komorze hiperbarycznej. W tym urządzeniu poddaje się pacjentów działaniu podwyższonego ciśnienia barycznego oraz zwiększonego stężenia tlenu.
Celem terapii hiperbarycznej jest dotlenienie organizmu w bardziej efektywny sposób.
Jest to możliwe dzięki specjalnemu pomieszczeniu, jakim jest komora hiperbaryczna.
W komorze hiperbarycznej panuje odpowiednio wysokie ciśnienie (wyższe od atmosferycznego), które niweluje fizjologiczne bariery tlenu w przenikaniu do komórek. Umożliwia znaczne zwiększenie rozpuszczalności tlenu we krwi.
W warunkach podwyższonego ciśnienia zawartość tlenu w organizmie znacząco wzrasta, między innymi dlatego, że jest nie tylko przenoszony przez hemoglobinę, ale także wzrasta jego rozpuszczalność w osoczu. To umożliwia dostarczenie komórkom znacznie większych dawek tlenu, co pomaga w leczeniu wielu schorzeń – w tym poprawia natlenienie uszkodzonych przez FAS i traumę rejonów mózgu.
Stosowane ciśnienia zależą od leczonego schorzenia, oczekiwanych efektów oraz indywidualnych predyspozycji i wymagań pacjenta. W zakresie ciśnień od 1,4 do 3,0 ATA, terapia jest wystarczająco skuteczna i bezpieczna. U dzieci stosowane są ciśnienia bliższe niższego zakresu. Zwykle pojedynczy zabieg trwa od 40 do 90 min. W tym czasie pacjent przebywa w komorze wypełnionej tlenem lub powietrzem oddychając za pomocą maski czystym tlenem .
Mechanizmy działania hiperbarii tlenowej w schorzeniach neurologicznych obejmują:
- poprawę warunków przepływu w mikrokrążeniu
- poprawę metabolizmu w tkance nerwowej
- redukcję obrzęku mózgu
- zwiększenie przepuszczalności bariery krew-mózg
- ożywia i pobudza do życia „uśpione” komórki oraz przywraca ich prawidłowe funkcjonowanie
- stymuluje pracę układu nerwowego
- zmniejsza stopień uszkodzenia mózgu powstały na skutek wylewów czy udarów
- zniesienie hipoksji – niedotlenienia
- ochronę przed późniejszymi następstwami urazu mózgu
Regularne zabiegi w komorze hiperbarycznej zdecydowanej pomagają w zwalczaniu objawów FAS i ADHD skutkując:
- poprawą zdolności utrzymania kontaktu wzrokowego
- lepszym reagowaniem na polecenia
- minimalizacją frustracji dziecka i ograniczeniem napadów lękowych
- zmniejszeniem liczby napadów agresji
- poprawą możliwości poznawczych
- stymulacją do zdobywania nowych umiejętności przez dziecko
Na świecie terapia hiperbaryczna u dzieci z porażeniem mózgowym, ADHD, autyzmem (czyli jednostkami chorobowymi, których objawy są tożsame z objawami FAS) jest stosunkowo powszechnie stosowana (szczególnie w USA). Pacjenci bardzo dobrze reagują na tę terapię[1]. W bardzo dużej ilości przypadków przywracana jest umiejętność mowy, skupiania się, a także nauki. Poprawiają się zachowania i ogólny stan dziecka.
3. Pawilon na gabinet
Komora hiperbaryczna oraz stanowisko do terapii EMDR zostaną umieszczone w wolnostojącym pawilonie wyposażonym w węzeł sanitarny. Pawilon zapewni intymność uczestnikom terapii i komfort indywidualnej sesji.
W przyszłości pawilon będzie przeniesiony do planowanej lokalizacji kompleksowego ośrodka pomocy rodzinom z dziećmi z FAS i traumą. Ośrodek ma stanowić miejsce do czasowego pobytu całych rodzin (turnusów rehabilitacyjnych), podczas którego cała rodzina (dzieci i rodzice) będą nabywać wiedzę i umiejętności potrzebne do lepszego codziennego funkcjonowania w środowisku domowym.
[1] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3472266/